मराठ्यांची शत्रूंबरोबर युद्ध करण्याची पद्धत

मराठ्यांनी सगळीकडे शत्रू कडून चौथाईची वसुली करण्यासाठी आपले कमाविसदार नेमलेले होते .जेव्हा एखादा सामर्थ्यवान जमीनदार अथवा बादशाही फौजदार कमावीसदाराला प्रतिकार करी आणि वसुली करण्यास प्रतिबंधी करी त्यावेळी मराठ्यांचा शुभेदार त्या कमाविसदारच्या मदतीला येऊन , त्या ठिकाणाला वेढा घालून तेथील शत्रूंची छावणी व वस्ती उध्वस्त करणे योग्य वाटून घेऊन तिथली जागा स्वराज्यात आणून समाधान मानीत .

[ मराठ्यांच्या नेमलेल्या राहदाराचे काम पुढीलप्रमाणे ] –

जेव्हा एखादा परकीय व्यापाऱ्याला मराठ्यांकडून कोणत्याही प्रकारचा त्रास न होता प्रवास करायचा असेल तर तेव्हा राहदार त्या व्यापारी कडून प्रत्येक गाडी किंवा बैल यांच्या पोटी काही पैसे घेत असत आणि मग त्यासाठी रस्ता मोकळा ठेवला जाई . ( बादशाही फौजदार जी जकात वसुली करत इतर राज्याच्या लोकांकडून त्यापेक्षा मराठे शत्रू कडून तिप्पट – चौपट ही रक्कम गोळा करत .
प्रत्येक सुभ्यामध्ये मराठ्यांनी एक अथवा दोन किल्ले बांधले असत , आणि ह्याच किल्ल्यामधे ते वेळ प्रसंगी आसरा घेऊन आजूबाजूच्या प्रदेशांवर हल्ला करण्यासाठी वाटचाल करत .

#धाडसी_मराठे

माहिती साभार:- मराठा रियासत (स्वराज्याचे शिलेदार)