महाराष्ट्राच्या अस्मितेची ध्वजा जगाच्या काना कोपर्‍यात जाऊन पोहचावी याप्रेरणेने आम्ही Discover Maharashtra हा उपक्रम हाती घेतले आहे. Discover Maharashtra वरून महाराष्ट्राचा सोनेरी इतिहास, महाराष्ट्राची संस्कृती आणि महाराष्ट्राच्या मातीतील माणसे दाखवण्याचा हा आमचा छोटासा पण प्रामाणिक प्रयत्न आहे.वेबसाईट वरती विविध लेखकांचे ५४ हुन अधिक विषयांवर २७५०+ लेख आहेत.वाचा, शेअर करा आणि महाराष्ट्राचे सोनेरी वैभव जगाला दाखवा. Total Website Views: 88,23,455

शिवकालीन वजने | शिवकालीन मापे

By Discover Maharashtra Views: 1468 11 Min Read

शिवकालीन वजने | शिवकालीन मापे –

* अठवे- शेराचा 1/8
* अडशेरि- अडीच शेर
* अदपाव- अर्धा पावशेर
* अदमण- अर्धा मण
* अदशेर- अर्धा शेर
* अधोली- अर्धी पायली
* अंजली- ओजळभर पानी
* आटके- अर्धा शेर
* आढक- चार शेर, पायली
* कर्ष- सोळा माषांचे एक परीमाण
* कार्त- पाव रत्तल
* किळवे- अर्धा छटाक, अर्धे निवळे
* कुडव- आठ शेर
* कुंभ- वीस खंडी
* कोथळी- मुंबईत 6 मणांची गोनी
* कोड- खंडी, वीस मण
* कोळवे- शेराचा अष्ठमांश

* खारी- 16 द्रोण, एक खंडी
* गरांव- अर्ध गूंज माप
* गिधवे- धान्य मोजन्याचे एक माप
* गुंज-  एक वजन परिमाण

* चंपा- दोन शेर धान्याचे माप
* चवाटके- छटाक
* चवाळामण- एक प्रकारचा मण
* चाटंक- पांच तोळे वजनाचे परिमाण
* चाळीसा- चाळीस शेरांचे माप
* चिटके- अर्ध्या कोळव्याचे माप
* चिपटे- पावशेराचे माप
* चिमटी- हाताचा अंगठा व तर्जनी याच्या पकडित मावनारा पदार्थ
* चिळवे- कोळव्याचा निम्मा भाग
* चोथवा- एक पायली
* चौटके- चार टाकांचे माप,छाटाक, चवटके
* चौशेरी- चार शेरांचे माप
* छटाकी- छटाक
* छतिसी- छत्तीस परिमानाचे वजन
* टवणा- पांच शेरांचे माप
* टांक- एक तोळा
* टिपरी- मापी पावशेर
* टोमणे- पांच शेरांचे तेल मोजन्याचे माप
* टवका- दोन्ही हातात मावेल एवढे परिमाण, कवटा
* डवक- वस्तुवर पाचही बोटे पसरुन मारून घेतलेले परिमाण
* डोळा- 16 शेरांचे माप

* धडा- दहा शेरी वजन केलेल्या मापाचे परिमाण
* धरण- सुमारे 24 गूंजाइतके वजन
* नकटे- अर्ध्या पावशेराचे माप,निपटे,नवटाक,10 तोळ्यांचे वजन
* नग- कापसाचे वजन करण्याचे एक परिमाण
* नाकटी- दीड पावशेराचे माप
* नाळके- एक माप
* निउटके- शेराचा बत्तीसावा हिस्सा
* तोळा- 96 भार गुंजांचा तोळा
* पक्का शेर- 80 तोळ्यांचा शेर
* पड- मापी 2 शेर, पाउन शेर
* पल- 40 मासे वजन, 380 गुंजांचे वजन
* पल्ला- 30 पायली किंवा 120 शेर, 120 शेरांचे अडीच मणाचे पक्के वजन
* पान- पावशेर
* पाभ- एक प्रकारचे माप
* पायली- चार शेरांचे माप
* पायली- 48 शेरांची खानदेशि एक पायली
* पिक्कल- 5320 सुरती रूपये भार वजन
* पिटके- अदपाव
* फरा/फरी- धान्य मोजन्याचे साधन

* बेताळामण- 1568 सुरती रुपयांचे एक माप
* भरा- धान्याचे एक माप
* भरो- चार खंडीचे कुडाळ प्रांतातिल एक माप
* भार- आठ हजार तोळे वजन
* मणखाण- सुमारे एक मण
* मणका- एक मणाचे माप
* मापटे- अर्धा शेर
* मापारी- धान्य ई. मोजन्याचे फरां नावाचे एक माप
* माष- पांच, आठ किंवा दहा रत्तीच वजन
* मासा- आठ गुंजांचे वजन
* मुटला- सहा शेराची गुळाची ठेप
* मूठ- मुठभर धान्य
* रत्तल/रतल- सुमारे 15 औसांचे म्हणजे 36 सुरती रूपयांइतके वजन
* रोवळा- एक माप
* लिक्षा- मोहरीच्या दाण्याच्या एक षोडशांश वजनाइतके परिमाण
* वाल- तिन गूंजाभर वजन
* वैताद- एक तृतयांश तोळा
* शणपो- भात मोजन्याची मोठी ओंजळ
* शिरिद- पावशेर
* शीग- धान्याचे माप भरले असता मापाच्या वर येणारी निमुळती रास
* शिगवर- अगदी शीग लोटून सपाट केलेले माप
* शेर- पदार्थ तोलावयाचे किंवा मापावयाचे एक प्रमाण

* साक- एक हाताची ओंजळ
* सामाशी- सहा मासे वजनाचे
* सोट- सुमारे 20 पायली धान्य भरून तोंड शिवलेले पोते
* अठवे- शेराचा 1/8
* अडशेरि- अडीच शेर
* अदपाव- अर्धा पावशेर
* अदमण- अर्धा मण
* अदशेर- अर्धा शेर
* अधोली- अर्धी पायली
* अंजली- ओजळभर पानी
* आटके- अर्धा शेर
* आढक- चार शेर, पायली
* कर्ष- सोळा माषांचे एक परीमाण
* कार्त- पाव रत्तल
* किळवे- अर्धा छटाक, अर्धे निवळे
* कुडव- आठ शेर
* कुंभ- वीस खंडी
* कोथळी- मुंबईत 6 मणांची गोनी
* कोड- खंडी, वीस मण
* कोळवे- शेराचा अष्ठमांश
* खारी- 16 द्रोण, एक खंडी

* गरांव- अर्ध गूंज माप
* गिधवे- धान्य मोजन्याचे एक माप
* गुंज-  एक वजन परिमाण
* चंपा- दोन शेर धान्याचे माप
* चवाटके- छटाक
* चवाळामण- एक प्रकारचा मण
* चाटंक- पांच तोळे वजनाचे परिमाण
* चाळीसा- चाळीस शेरांचे माप
* चिटके- अर्ध्या कोळव्याचे माप
* चिपटे- पावशेराचे माप
* चिमटी- हाताचा अंगठा व तर्जनी याच्या पकडित मावनारा पदार्थ
* चिळवे- कोळव्याचा निम्मा भाग
* चोथवा- एक पायली
* चौटके- चार टाकांचे माप,छाटाक, चवटके
* चौशेरी- चार शेरांचे माप

* छटाकी- छटाक
* छतिसी- छत्तीस परिमानाचे वजन
* टवणा- पांच शेरांचे माप
* टांक- एक तोळा
* टिपरी- मापी पावशेर
* टोमणे- पांच शेरांचे तेल मोजन्याचे माप
* टवका- दोन्ही हातात मावेल एवढे परिमाण, कवटा
* डवक- वस्तुवर पाचही बोटे पसरुन मारून घेतलेले परिमाण
* डोळा- 16 शेरांचे माप
* धडा- दहा शेरी वजन केलेल्या मापाचे परिमाण
* धरण- सुमारे 24 गूंजाइतके वजन
* नकटे- अर्ध्या पावशेराचे माप,निपटे,नवटाक,10 तोळ्यांचे वजन
* नग- कापसाचे वजन करण्याचे एक परिमाण
* नाकटी- दीड पावशेराचे माप
* नाळके- एक माप
* निउटके- शेराचा बत्तीसावा हिस्सा
* तोळा- 96 भार गुंजांचा तोळा

* पक्का शेर- 80 तोळ्यांचा शेर
* पड- मापी 2 शेर, पाउन शेर
* पल- 40 मासे वजन, 380 गुंजांचे वजन
* पल्ला- 30 पायली किंवा 120 शेर, 120 शेरांचे अडीच मणाचे पक्के वजन
* पान- पावशेर
* पाभ- एक प्रकारचे माप
* पायली- चार शेरांचे माप
* पायली- 48 शेरांची खानदेशि एक पायली
* पिक्कल- 5320 सुरती रूपये भार वजन
* पिटके- अदपाव
* फरा/फरी- धान्य मोजन्याचे साधन
* बेताळामण- 1568 सुरती रुपयांचे एक माप

* भरा- धान्याचे एक माप
* भरो- चार खंडीचे कुडाळ प्रांतातिल एक माप
* भार- आठ हजार तोळे वजन
* मणखाण- सुमारे एक मण
* मणका- एक मणाचे माप
* मापटे- अर्धा शेर
* मापारी- धान्य ई. मोजन्याचे फरां नावाचे एक माप
* माष- पांच, आठ किंवा दहा रत्तीच वजन
* मासा- आठ गुंजांचे वजन
* मुटला- सहा शेराची गुळाची ठेप
* मूठ- मुठभर धान्य
* रत्तल/रतल- सुमारे 15 औसांचे म्हणजे 36 सुरती रूपयांइतके वजन
* रोवळा- एक माप

* लिक्षा- मोहरीच्या दाण्याच्या एक षोडशांश वजनाइतके परिमाण
* वाल- तिन गूंजाभर वजन
* वैताद- एक तृतयांश तोळा
* शणपो- भात मोजन्याची मोठी ओंजळ
* शिरिद- पावशेर
* शीग- धान्याचे माप भरले असता मापाच्या वर येणारी निमुळती रास
* शिगवर- अगदी शीग लोटून सपाट केलेले माप
* शेर- पदार्थ तोलावयाचे किंवा मापावयाचे एक प्रमाण
* साक- एक हाताची ओंजळ
* सामाशी- सहा मासे वजनाचे
* सोट- सुमारे 20 पायली धान्य भरून तोंड शिवलेले पोते
* अठवे- शेराचा 1/8
* अडशेरि- अडीच शेर
* अदपाव- अर्धा पावशेर
* अदमण- अर्धा मण
* अदशेर- अर्धा शेर
* अधोली- अर्धी पायली
* अंजली- ओजळभर पानी
* आटके- अर्धा शेर
* आढक- चार शेर, पायली

* कर्ष- सोळा माषांचे एक परीमाण
* कार्त- पाव रत्तल
* किळवे- अर्धा छटाक, अर्धे निवळे
* कुडव- आठ शेर
* कुंभ- वीस खंडी
* कोथळी- मुंबईत 6 मणांची गोनी
* कोड- खंडी, वीस मण
* कोळवे- शेराचा अष्ठमांश
* खारी- 16 द्रोण, एक खंडी
* गरांव- अर्ध गूंज माप
* गिधवे- धान्य मोजन्याचे एक माप
* गुंज-  एक वजन परिमाण
* चंपा- दोन शेर धान्याचे माप
* चवाटके- छटाक
* चवाळामण- एक प्रकारचा मण
* चाटंक- पांच तोळे वजनाचे परिमाण
* चाळीसा- चाळीस शेरांचे माप
* चिटके- अर्ध्या कोळव्याचे माप
* चिपटे- पावशेराचे माप
* चिमटी- हाताचा अंगठा व तर्जनी याच्या पकडित मावनारा पदार्थ
* चिळवे- कोळव्याचा निम्मा भाग
* चोथवा- एक पायली
* चौटके- चार टाकांचे माप,छाटाक, चवटके
* चौशेरी- चार शेरांचे माप
* छटाकी- छटाक
* छतिसी- छत्तीस परिमानाचे वजन
* टवणा- पांच शेरांचे माप
* टांक- एक तोळा
* टिपरी- मापी पावशेर

* टोमणे- पांच शेरांचे तेल मोजन्याचे माप
* टवका- दोन्ही हातात मावेल एवढे परिमाण, कवटा
* डवक- वस्तुवर पाचही बोटे पसरुन मारून घेतलेले परिमाण
* डोळा- 16 शेरांचे माप
* धडा- दहा शेरी वजन केलेल्या मापाचे परिमाण
* धरण- सुमारे 24 गूंजाइतके वजन
* नकटे- अर्ध्या पावशेराचे माप,निपटे,नवटाक,10 तोळ्यांचे वजन
* नग- कापसाचे वजन करण्याचे एक परिमाण
* नाकटी- दीड पावशेराचे माप
* नाळके- एक माप
* निउटके- शेराचा बत्तीसावा हिस्सा
* तोळा- 96 भार गुंजांचा तोळा
* पक्का शेर- 80 तोळ्यांचा शेर
* पड- मापी 2 शेर, पाउन शेर
* पल- 40 मासे वजन, 380 गुंजांचे वजन
* पल्ला- 30 पायली किंवा 120 शेर, 120 शेरांचे अडीच मणाचे पक्के वजन
* पान- पावशेर
* पाभ- एक प्रकारचे माप
* पायली- चार शेरांचे माप
* पायली- 48 शेरांची खानदेशि एक पायली
* पिक्कल- 5320 सुरती रूपये भार वजन
* पिटके- अदपाव
* फरा/फरी- धान्य मोजन्याचे साधन
* बेताळामण- 1568 सुरती रुपयांचे एक माप
* भरा- धान्याचे एक माप
* भरो- चार खंडीचे कुडाळ प्रांतातिल एक माप
* भार- आठ हजार तोळे वजन
* मणखाण- सुमारे एक मण
* मणका- एक मणाचे माप
* मापटे- अर्धा शेर
* मापारी- धान्य ई. मोजन्याचे फरां नावाचे एक माप
* माष- पांच, आठ किंवा दहा रत्तीच वजन
* मासा- आठ गुंजांचे वजन
* मुटला- सहा शेराची गुळाची ठेप
* मूठ- मुठभर धान्य

* रत्तल/रतल- सुमारे 15 औसांचे म्हणजे 36 सुरती रूपयांइतके वजन
* रोवळा- एक माप
* लिक्षा- मोहरीच्या दाण्याच्या एक षोडशांश वजनाइतके परिमाण
* वाल- तिन गूंजाभर वजन
* वैताद- एक तृतयांश तोळा
* शणपो- भात मोजन्याची मोठी ओंजळ
* शिरिद- पावशेर
* शीग- धान्याचे माप भरले असता मापाच्या वर येणारी निमुळती रास
* शिगवर- अगदी शीग लोटून सपाट केलेले माप
* शेर- पदार्थ तोलावयाचे किंवा मापावयाचे एक प्रमाण
* साक- एक हाताची ओंजळ
* सामाशी- सहा मासे वजनाचे
* सोट- सुमारे 20 पायली धान्य भरून तोंड शिवलेले पोते

विनोद जाधव

Leave a Comment